16 Temmuz 2010 Cuma

ŞÊX EBDILQADIR - Ağrı isyanları

ŞÊX EBDILQADIR:
Saka aşireti reisidir. Yürede, zenginliği, cömerliği ve dinsel gücüyle saygı gören bir insandı.

Saka aşiretinin yarısı Türkiyede, yarısı da İran sınırları içinde yaşıyordu.
Şêx, iran kesiminde ikamet ediyordu.
Türk devleti, Kürt aşiretlerin birleşip kendisine baş kaldırmaması için, sürekli olarak aşiretler arasına sokan bir politika izliyordu.

Türk devleti, Saka aşiretini bu amaçla kullanmak için, Aladağ yaylası’nda bir yaylak ile Ağrı eteklerinde Ortıli köyünü Şêx Evdılqadır’a vermişti.
Ama Şêx, devletin kendisinden istediği şeyleri tam olarak yerine getirmiyor, aksine Ağrı direnişçilerine destek veriyordu.
Bunun için türk ordusu, 1927 yılında Saka aşiretine saldırdı.
Şêx Evdılqadır tüm aşiretiyle birlikte önce iran’a, ordan da Ağrı’ya geçti ve fiilen savaşa katıldı.
Şêxın çağrısı üzerine birçok insan , Ağrı’ya gidip savaşa katıldı ve Ağrı ulusal başkaldırısı, daga güçlü hale geldi.

Şêx Evdılqadır, Ağrı savaş konseyi’nin üyesi, Ağrı’da kurulan Mahkemeninde başkanıydı.
Mahkemenin 6 üyesi vardı.
Mahkeme kararları İslam hukukuna, Kürt örf adetlerine göre veriliyordu.

Savaşın yenilgiyle bitmesi üzerine Şêx Evdılqadır, yeniden İran’a gitti.
1946 yılında ilan edilen Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin kurucuları arasında yer aldı.
1947 yılında,doğu Kürdistan’ın (İran) mako şehrinde vefat etti ve orada defnedildi.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder